12 stycznia odbyło się seminarium walidacyjne w ramach realizowanego przez naszą Fundację projektu: Wspólne możliwości. Modelowe rozwiązania wzmacniające udział obywateli w decydowaniu o sprawach lokalnych.


Podczas seminarium grupa ekspertów i ekspertek, która to od blisko roku pracowała nad rekomendacjami w zakresie wzmocnienia mieszkańców i mieszkanek w kształtowaniu polityk publicznych na poziomie lokalnym, przedstawiała postulaty będące wynikiem prac warsztatowych.

Zbiór wypracowanych postulatów został umieszczony w opracowaniu „Wzmocnienie udziału mieszkańców i mieszkanek w kształtowaniu lokalnych”. Adresatami publikacji są sami mieszkańcy, organizacje pozarządowe, samorządy terytorialne, nieformalne grupy mieszkanek i mieszkańców, parlamentarzyści.

W spotkaniu brali udział Sekretarze z Województwa mazowieckiego, a jego celem było zebranie opinii o tym, jak dokument jest odbierany, poproszenie o komentarze, uwagi i sugestie, które pomogą uczynić materiał jeszcze bardziej praktycznym i podnieść jego jakość. W kolejnym kroku dokument zostanie rozpowszechniony m.in. wśród wszystkich samorządów terytorialnych w Polsce oraz wśród zainteresowanych organizacji pozarządowych.

Na początku spotkania Prezes Zarządu Fundacji dr Cezary Trutkowski przedstawił kontekst działań i opowiedział co jest celem, i co było inspiracją do realizacji tego projektu oraz przypomniał, jakie rezultaty chcemy osiągnąć.

…jeśli chcemy zachować impuls rozwojowy na poziomie lokalnym potrzebne są nowe mechanizmy takie, które będą jeszcze bardziej wykorzystywały zasoby, które są częścią społeczności lokalnych, …z projektem tych postulatów chcieliśmy przyjść do Państwa, do ludzi którzy na co dzień obserwują to, jak wygląda współpraca pomiędzy samorządem a społecznością lokalną i organizacjami pozarządowymi – mówił Cezary Trutkowski

Całe spotkanie poprowadziły Agata Bulicz i Anna Hejda moderatorki, które prowadziły również cały proces powstawania postulatów. 

Spotkanie podzielone było na dwie części, pierwszą merytoryczną, w której eksperci i ekspertki zaprezentowali postulaty oraz drugą, podczas której odbyła się dyskusja i komentarze do opracowania.

Pierwsze trzy postulaty zaprezentowała Anna Petroff-Skiba, która przez blisko 14 lat pracowała w samorządzie warszawskim, przeprowadziła kilkadziesiąt procesów konsultacji, nadzorowała też przeprowadzenie wielu procesów konsultacji w Warszawie. Ekspertka przedstawiła postulaty dotyczące współpracy z mieszkańcami i działań w tym obszarze.

…Kilka lat temu rozpoczęła się szeroka edukacja nt. tego że segregacja odpadów jest słuszna.., teraz stała się pewnym zwyczajem, tak samo byśmy chcieli, aby narracja o tym, że działanie na poziomie lokalnym, w różnego rodzaju ciałach dialogu podejmujących decyzję jest dobre była bardziej powszechna…„aktywne ciała dialogu, aktywne podmioty w samorządzie mogą bardzo wspierać władze samorządowe w różnych działaniach merytorycznych samorządu - mówiła Anna Petroff-Skiba

Kolejną prelegentką była Ewa Chromniak – reprezentantka sektora organizacji pozarządowych, od kilkunastu lat działająca na rzecz małopolskich samorządów, w ramach swojej działalności ułatwia współpracę między samorządami a organizacjami pozarządowymi i mieszkańcami, wspomaga samorządowców w rozwijaniu tej współpracy. Ekspertka opowiedziała o postulatach związanych z organizacjami pozarządowymi.

Samorząd ma sporo narzędzi, a chcielibyśmy żeby miał jeszcze więcej aby wspierać mieszkańców….postulujemy aby rozwiązania ustawowe były poprawione i budowały spójny system i aby samorządy aktywnie w sposób świadomy i celowy z tych rozwiązań korzystały …Organizacje pozarządowe to są ważni partnerzy widzimy je jako przestrzeń w której mieszkańcy uczą się ze sobą współpracować… założenie organizacji daje bardziej trwałą strukturę dlatego uznajemy założenie organizacji jako najwyższej formy partycypacji. Chodzi nam o to aby współpraca miedzy samorządem a organizacjami pozarządowymi miała głębszy sens, aby zobaczyć w organizacjach sojusznika… - mówiła Ewa Chromniak

Eksperci opracowali również postulaty związane z zarządzaniem przestrzenią oraz zarządzaniem finansami, o których opowiedział Michał Ciesielski, urbanista, autor i współautor licznych planów miejscowych, studiów, polityk przestrzennych, strategii, procesów partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym, programów rewitalizacji, analiz i opinii eksperckich dla różnej wielkości samorządów.

…obecnie zdecydowanie silniej chronione w systemie planowania przestrzennego są prawa właścicieli nieruchomości, a słabiej chroniony jest interes publiczny jest to efektem m.in. braku wiedzy i edukacji przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Postulujemy aby uznać znaczenie dobra wspólnego w zarządzaniu przestrzenią, przyjąć jako nadrzędny interes publiczny… Decyzje w tym obszarze muszą być podejmowane przy współudziale mieszkańców i mieszkanek zamieszkujących lokalne samorządy… – mówił Michał Ciesielski.

W kolejnej części spotkania uczestnicy dyskutowali o najważniejszych problemach dotyczących partycypacji obywatelskiej na szczeblu lokalnym.

Jak na postulaty ekspertów reagowali samorządowcy? Prezentujemy kilka wypowiedzi.

...postulaty są słuszne, jednak często oderwane od obecnych przepisów prawa...

…trzeba zwrócić uwagę na nasze realne możliwości, jeśli chcemy żeby coś było obligatoryjne, to trzeba dać na to środki finansowe...

...aby wprowadzać dobre prawo, to procedury powinny być jak najprostsze...

...ludzie wolą wypowiedzieć się anonimowo, nie chcą się wypowiadać publicznie, trzeba bardziej przekonywać ludzi do tego, że mają prawo zabierać głos w ważnych dla siebie sprawach...


Co dalej w projekcie?

Cezary Trutkowski podkreślił, że do dalszych prac przy projekcie został zaangażowany legislator, który będzie pracował nad propozycjami zmian prawnych powiązanych z postulatami oraz opowiedział o dalszych działaniach w projekcie.

W dalszej części czeka nas przygotowanie ostatecznej wersji postulatów dotyczących udziału obywateli w kształtowaniu polityk publicznych na szczeblu lokalnym, rozesłanie postulatów do wszystkich samorządów i do parlamentu. W kwietniu odbędzie się konferencja podsumowująca oraz działania mające na celu wdrożenie postulatów do polskiego porządku prawnego.